Devi Mahatmyam Durga Saptasati Chapter 2 – Gujarati Script
રચન: ઋષિ માર્કંડેય
મહિષાસુર સૈન્યવધો નામ દ્વિતીયોஉધ્યાયઃ ||
અસ્ય સપ્ત સતીમધ્યમ ચરિત્રસ્ય વિષ્ણુર ઋષિઃ | ઉષ્ણિક છંદઃ | શ્રીમહાલક્ષ્મીદેવતા| શાકંભરી શક્તિઃ | દુર્ગા બીજમ | વાયુસ્તત્ત્વમ | યજુર્વેદઃ સ્વરૂપમ | શ્રી મહાલક્ષ્મીપ્રીત્યર્થે મધ્યમ ચરિત્ર જપે વિનિયોગઃ ||
ધ્યાનં
ઓં અક્ષસ્રક્પરશું ગદેષુકુલિશં પદ્મં ધનુઃ કુણ્ડિકાં
દણ્ડં શક્તિમસિં ચ ચર્મ જલજં ઘણ્ટાં સુરાભાજનમ |
શૂલં પાશસુદર્શને ચ દધતીં હસ્તૈઃ પ્રવાળ પ્રભાં
સેવે સૈરિભમર્દિનીમિહ મહલક્ષ્મીં સરોજસ્થિતામ ||
ઋષિરુવાચ ||1||
દેવાસુરમભૂદ્યુદ્ધં પૂર્ણમબ્દશતં પુરા|
મહિષેஉસુરાણામ અધિપે દેવાનાંચ પુરન્દરે
તત્રાસુરૈર્મહાવીર્યિર્દેવસૈન્યં પરાજિતં|
જિત્વા ચ સકલાન દેવાન ઇન્દ્રોஉભૂન્મહિષાસુરઃ ||3||
તતઃ પરાજિતા દેવાઃ પદ્મયોનિં પ્રજાપતિમ|
પુરસ્કૃત્યગતાસ્તત્ર યત્રેશ ગરુડધ્વજૌ ||4||
યથાવૃત્તં તયોસ્તદ્વન મહિષાસુરચેષ્ટિતમ|
ત્રિદશાઃ કથયામાસુર્દેવાભિભવવિસ્તરમ ||5||
સૂર્યેન્દ્રાગ્ન્યનિલેન્દૂનાં યમસ્ય વરુણસ્ય ચ
અન્યેષાં ચાધિકારાન્સ સ્વયમેવાધિતિષ્ટતિ ||6||
સ્વર્ગાન્નિરાકૃતાઃ સર્વે તેન દેવ ગણા ભુવિઃ|
વિચરન્તિ યથા મર્ત્યા મહિષેણ દુરાત્મના ||6||
એતદ્વઃ કથિતં સર્વમ અમરારિવિચેષ્ટિતમ|
શરણં વઃ પ્રપન્નાઃ સ્મો વધસ્તસ્ય વિચિન્ત્યતામ ||8||
ઇત્થં નિશમ્ય દેવાનાં વચાંસિ મધુસૂધનઃ
ચકાર કોપં શમ્ભુશ્ચ ભ્રુકુટીકુટિલાનનૌ ||9||
તતોஉતિકોપપૂર્ણસ્ય ચક્રિણો વદનાત્તતઃ|
નિશ્ચક્રામ મહત્તેજો બ્રહ્મણઃ શઙ્કરસ્ય ચ ||10||
અન્યેષાં ચૈવ દેવાનાં શક્રાદીનાં શરીરતઃ|
નિર્ગતં સુમહત્તેજઃ સ્તચ્ચૈક્યં સમગચ્છત ||11||
અતીવ તેજસઃ કૂટં જ્વલન્તમિવ પર્વતમ|
દદૃશુસ્તે સુરાસ્તત્ર જ્વાલાવ્યાપ્તદિગન્તરમ ||12||
અતુલં તત્ર તત્તેજઃ સર્વદેવ શરીરજમ|
એકસ્થં તદભૂન્નારી વ્યાપ્તલોકત્રયં ત્વિષા ||13||
યદભૂચ્છામ્ભવં તેજઃ સ્તેનાજાયત તન્મુખમ|
યામ્યેન ચાભવન કેશા બાહવો વિષ્ણુતેજસા ||14||
સૌમ્યેન સ્તનયોર્યુગ્મં મધ્યં ચૈંદ્રેણ ચાભવત|
વારુણેન ચ જંઘોરૂ નિતમ્બસ્તેજસા ભુવઃ ||15||
બ્રહ્મણસ્તેજસા પાદૌ તદઙ્ગુળ્યોஉર્ક તેજસા|
વસૂનાં ચ કરાઙ્ગુળ્યઃ કૌબેરેણ ચ નાસિકા ||16||
તસ્યાસ્તુ દન્તાઃ સમ્ભૂતા પ્રાજાપત્યેન તેજસા
નયનત્રિતયં જજ્ઞે તથા પાવકતેજસા ||17||
ભ્રુવૌ ચ સન્ધ્યયોસ્તેજઃ શ્રવણાવનિલસ્ય ચ
અન્યેષાં ચૈવ દેવાનાં સમ્ભવસ્તેજસાં શિવ ||18||
તતઃ સમસ્ત દેવાનાં તેજોરાશિસમુદ્ભવામ|
તાં વિલોક્ય મુદં પ્રાપુઃ અમરા મહિષાર્દિતાઃ ||19||
શૂલં શૂલાદ્વિનિષ્કૃષ્ય દદૌ તસ્યૈ પિનાકધૃક|
ચક્રં ચ દત્તવાન કૃષ્ણઃ સમુત્પાટ્ય સ્વચક્રતઃ ||20||
શઙ્ખં ચ વરુણઃ શક્તિં દદૌ તસ્યૈ હુતાશનઃ
મારુતો દત્તવાંશ્ચાપં બાણપૂર્ણે તથેષુધી ||21||
વજ્રમિન્દ્રઃ સમુત્પાટ્ય કુલિશાદમરાધિપઃ|
દદૌ તસ્યૈ સહસ્રાક્ષો ઘણ્ટામૈરાવતાદ્ગજાત ||22||
કાલદણ્ડાદ્યમો દણ્ડં પાશં ચામ્બુપતિર્દદૌ|
પ્રજાપતિશ્ચાક્ષમાલાં દદૌ બ્રહ્મા કમણ્ડલં ||23||
સમસ્તરોમકૂપેષુ નિજ રશ્મીન દિવાકરઃ
કાલશ્ચ દત્તવાન ખડ્ગં તસ્યાઃ શ્ચર્મ ચ નિર્મલમ ||24||
ક્ષીરોદશ્ચામલં હારમ અજરે ચ તથામ્બરે
ચૂડામણિં તથાદિવ્યં કુણ્ડલે કટકાનિચ ||25||
અર્ધચન્દ્રં તધા શુભ્રં કેયૂરાન સર્વ બાહુષુ
નૂપુરૌ વિમલૌ તદ્વ દ્ગ્રૈવેયકમનુત્તમમ ||26||
અઙ્ગુળીયકરત્નાનિ સમસ્તાસ્વઙ્ગુળીષુ ચ
વિશ્વ કર્મા દદૌ તસ્યૈ પરશું ચાતિ નિર્મલં ||27||
અસ્ત્રાણ્યનેકરૂપાણિ તથાஉભેદ્યં ચ દંશનમ|
અમ્લાન પઙ્કજાં માલાં શિરસ્યુ રસિ ચાપરામ||28||
અદદજ્જલધિસ્તસ્યૈ પઙ્કજં ચાતિશોભનમ|
હિમવાન વાહનં સિંહં રત્નાનિ વિવિધાનિચ ||29||
દદાવશૂન્યં સુરયા પાનપાત્રં દનાધિપઃ|
શેષશ્ચ સર્વ નાગેશો મહામણિ વિભૂષિતમ ||30||
નાગહારં દદૌ તસ્યૈ ધત્તે યઃ પૃથિવીમિમામ|
અન્યૈરપિ સુરૈર્દેવી ભૂષણૈઃ આયુધૈસ્તથાઃ ||31||
સમ્માનિતા નનાદોચ્ચૈઃ સાટ્ટહાસં મુહુર્મુહુ|
તસ્યાનાદેન ઘોરેણ કૃત્સ્ન માપૂરિતં નભઃ ||32||
અમાયતાતિમહતા પ્રતિશબ્દો મહાનભૂત|
ચુક્ષુભુઃ સકલાલોકાઃ સમુદ્રાશ્ચ ચકમ્પિરે ||33||
ચચાલ વસુધા ચેલુઃ સકલાશ્ચ મહીધરાઃ|
જયેતિ દેવાશ્ચ મુદા તામૂચુઃ સિંહવાહિનીમ ||34||
તુષ્ટુવુર્મુનયશ્ચૈનાં ભક્તિનમ્રાત્મમૂર્તયઃ|
દૃષ્ટ્વા સમસ્તં સંક્ષુબ્ધં ત્રૈલોક્યમ અમરારયઃ ||35||
સન્નદ્ધાખિલસૈન્યાસ્તે સમુત્તસ્થુરુદાયુદાઃ|
આઃ કિમેતદિતિ ક્રોધાદાભાષ્ય મહિષાસુરઃ ||36||
અભ્યધાવત તં શબ્દમ અશેષૈરસુરૈર્વૃતઃ|
સ દદર્ષ તતો દેવીં વ્યાપ્તલોકત્રયાં ત્વિષા ||37||
પાદાક્રાન્ત્યા નતભુવં કિરીટોલ્લિખિતામ્બરામ|
ક્ષોભિતાશેષપાતાળાં ધનુર્જ્યાનિઃસ્વનેન તામ ||38||
દિશો ભુજસહસ્રેણ સમન્તાદ્વ્યાપ્ય સંસ્થિતામ|
તતઃ પ્રવવૃતે યુદ્ધં તયા દેવ્યા સુરદ્વિષાં ||39||
શસ્ત્રાસ્ત્રૈર્ભહુધા મુક્તૈરાદીપિતદિગન્તરમ|
મહિષાસુરસેનાનીશ્ચિક્ષુરાખ્યો મહાસુરઃ ||40||
યુયુધે ચમરશ્ચાન્યૈશ્ચતુરઙ્ગબલાન્વિતઃ|
રથાનામયુતૈઃ ષડ્ભિઃ રુદગ્રાખ્યો મહાસુરઃ ||41||
અયુધ્યતાયુતાનાં ચ સહસ્રેણ મહાહનુઃ|
પઞ્ચાશદ્ભિશ્ચ નિયુતૈરસિલોમા મહાસુરઃ ||42||
અયુતાનાં શતૈઃ ષડ્ભિઃર્ભાષ્કલો યુયુધે રણે|
ગજવાજિ સહસ્રૌઘૈ રનેકૈઃ પરિવારિતઃ ||43||
વૃતો રથાનાં કોટ્યા ચ યુદ્ધે તસ્મિન્નયુધ્યત|
બિડાલાખ્યોஉયુતાનાં ચ પઞ્ચાશદ્ભિરથાયુતૈઃ ||44||
યુયુધે સંયુગે તત્ર રથાનાં પરિવારિતઃ|
અન્યે ચ તત્રાયુતશો રથનાગહયૈર્વૃતાઃ ||45||
યુયુધુઃ સંયુગે દેવ્યા સહ તત્ર મહાસુરાઃ|
કોટિકોટિસહસ્ત્રૈસ્તુ રથાનાં દન્તિનાં તથા ||46||
હયાનાં ચ વૃતો યુદ્ધે તત્રાભૂન્મહિષાસુરઃ|
તોમરૈર્ભિન્ધિપાલૈશ્ચ શક્તિભિર્મુસલૈસ્તથા ||47||
યુયુધુઃ સંયુગે દેવ્યા ખડ્ગૈઃ પરસુપટ્ટિસૈઃ|
કેચિચ્છ ચિક્ષિપુઃ શક્તીઃ કેચિત પાશાંસ્તથાપરે ||48||
દેવીં ખડ્ગપ્રહારૈસ્તુ તે તાં હન્તું પ્રચક્રમુઃ|
સાપિ દેવી તતસ્તાનિ શસ્ત્રાણ્યસ્ત્રાણિ ચણ્ડિકા ||49||
લીલ યૈવ પ્રચિચ્છેદ નિજશસ્ત્રાસ્ત્રવર્ષિણી|
અનાયસ્તાનના દેવી સ્તૂયમાના સુરર્ષિભિઃ ||50||
મુમોચાસુરદેહેષુ શસ્ત્રાણ્યસ્ત્રાણિ ચેશ્વરી|
સોஉપિ ક્રુદ્ધો ધુતસટો દેવ્યા વાહનકેસરી ||51||
ચચારાસુર સૈન્યેષુ વનેષ્વિવ હુતાશનઃ|
નિઃશ્વાસાન મુમુચેયાંશ્ચ યુધ્યમાનારણેஉમ્બિકા||52||
ત એવ સધ્યસમ્ભૂતા ગણાઃ શતસહસ્રશઃ|
યુયુધુસ્તે પરશુભિર્ભિન્દિપાલાસિપટ્ટિશૈઃ ||53||
નાશયન્તોஉઅસુરગણાન દેવીશક્ત્યુપબૃંહિતાઃ|
અવાદયન્તા પટહાન ગણાઃ શઙાં સ્તથાપરે ||54||
મૃદઙ્ગાંશ્ચ તથૈવાન્યે તસ્મિન્યુદ્ધ મહોત્સવે|
તતોદેવી ત્રિશૂલેન ગદયા શક્તિવૃષ્ટિભિઃ||55||
ખડ્ગાદિભિશ્ચ શતશો નિજઘાન મહાસુરાન|
પાતયામાસ ચૈવાન્યાન ઘણ્ટાસ્વનવિમોહિતાન ||56||
અસુરાન ભુવિપાશેન બધ્વાચાન્યાનકર્ષયત|
કેચિદ દ્વિધાકૃતા સ્તીક્ષ્ણૈઃ ખડ્ગપાતૈસ્તથાપરે ||57||
વિપોથિતા નિપાતેન ગદયા ભુવિ શેરતે|
વેમુશ્ચ કેચિદ્રુધિરં મુસલેન ભૃશં હતાઃ ||58||
કેચિન્નિપતિતા ભૂમૌ ભિન્નાઃ શૂલેન વક્ષસિ|
નિરન્તરાઃ શરૌઘેન કૃતાઃ કેચિદ્રણાજિરે ||59||
શલ્યાનુકારિણઃ પ્રાણાન મમુચુસ્ત્રિદશાર્દનાઃ|
કેષાઞ્ચિદ્બાહવશ્ચિન્નાશ્ચિન્નગ્રીવાસ્તથાપરે ||60||
શિરાંસિ પેતુરન્યેષામ અન્યે મધ્યે વિદારિતાઃ|
વિચ્છિન્નજજ્ઘાસ્વપરે પેતુરુર્વ્યાં મહાસુરાઃ ||61||
એકબાહ્વક્ષિચરણાઃ કેચિદ્દેવ્યા દ્વિધાકૃતાઃ|
છિન્નેપિ ચાન્યે શિરસિ પતિતાઃ પુનરુત્થિતાઃ ||62||
કબન્ધા યુયુધુર્દેવ્યા ગૃહીતપરમાયુધાઃ|
નનૃતુશ્ચાપરે તત્ર યુદ્દે તૂર્યલયાશ્રિતાઃ ||63||
કબન્ધાશ્ચિન્નશિરસઃ ખડ્ગશક્ય્તૃષ્ટિપાણયઃ|
તિષ્ઠ તિષ્ઠેતિ ભાષન્તો દેવી મન્યે મહાસુરાઃ ||64||
પાતિતૈ રથનાગાશ્વૈઃ આસુરૈશ્ચ વસુન્ધરા|
અગમ્યા સાભવત્તત્ર યત્રાભૂત સ મહારણઃ ||65||
શોણિતૌઘા મહાનદ્યસ્સદ્યસ્તત્ર વિસુસ્રુવુઃ|
મધ્યે ચાસુરસૈન્યસ્ય વારણાસુરવાજિનામ ||66||
ક્ષણેન તન્મહાસૈન્યમસુરાણાં તથાஉમ્બિકા|
નિન્યે ક્ષયં યથા વહ્નિસ્તૃણદારુ મહાચયમ ||67||
સચ સિંહો મહાનાદમુત્સૃજન ધુતકેસરઃ|
શરીરેભ્યોஉમરારીણામસૂનિવ વિચિન્વતિ ||68||
દેવ્યા ગણૈશ્ચ તૈસ્તત્ર કૃતં યુદ્ધં તથાસુરૈઃ|
યથૈષાં તુષ્ટુવુર્દેવાઃ પુષ્પવૃષ્ટિમુચો દિવિ ||69||
જય જય શ્રી માર્કણ્ડેય પુરાણે સાવર્નિકે મન્વન્તરે દેવિ મહત્મ્યે મહિષાસુરસૈન્યવધો નામ દ્વિતીયોஉધ્યાયઃ||
આહુતિ
ઓં હ્રીં સાંગાયૈ સાયુધાયૈ સશક્તિકાયૈ સપરિવારાયૈ સવાહનાયૈ અષ્ટાવિંશતિ વર્ણાત્મિકાયૈ લક્શ્મી બીજાદિષ્ટાયૈ મહાહુતિં સમર્પયામિ નમઃ સ્વાહા |
